مروری بر خواص فیزیولوژیک، فارماکولوژیک و فیتوشیمیایی گیاه شیرین بیان

گیاهان دارویی حاوی تعداد زیادی ترکیبات طبیعی با خواص دارویی بوده که عصاره آن­ها از دیرباز برای درمان بیماری­های مختلف استفاده می­گردید. شیرین بیان­(licorice) با نام علمی glycyrrhizaglabra از خانواده پروانه­آسا، یکی از مهم­ترین گیاهان دارویی بومی ایران است که در طب سنتی کاربرد وسیع داشته است. هدف از این مطالعه، مروری بر مستندات موجود در مورد خواص فیزیولوژیک، فارماکولوژیک و فیتوشیمیایی گیاه شیرین بیان است. برای یافتن مستندات مرتبط با مطالعه، جستجو در پایگاه­ داده­های اطلاعاتی science direct، iran mede،isi web of science ، magiran، scopus medline embase و sid از زمان ابداع این پایگاه­ها تا پایان اکتبر 2015 و به دو زبان فارسی و انگلیسی انجام شد. از مجموع 243 مقاله موجود در پایگاه داده­های اطلاعاتی مورد بررسی، 75 مقاله واجد معیارهای ورود به مطالعه بودند. یافته ها نشان داد؛ ریزوم شیرین بیان و اجزای آن می­توانند در پیشگیری و درمان بیماری­های گوارشی به خصوص زخم معده، نفخ شکم، یبوست، ورم لوزه و هپاتیت اثرات مفیدی داشته باشد. از سوی دیگر اثرات شیرین بیان و اجزای فعال آن بر سیستم تنفس و رفع سرفه، آسم و عفونت­های قفسه سینه در مطالعات دیده شده است. امروزه اثرات ضدسرطانی برخی از ترکیبات شیرین بیان مشخص شده است. همچنین، اثرات مفید شیرین­بیان بر درمان افسردگی حاکی از طیف وسیع قابلیت­های این گیاه می­باشد.  در مجموع به نظر می­رسد شیرین­بیان و اجزای فعال آن دارای طیف وسیعی از اثرات مفید آنتی­اکسیدانی، ضد­­التهابی و ضدآلرژی می­باشند. بنابراین در فیتوتراپی باید توجه ویژه­ای به این گیاه شود.